Julija Hartig: D a r k V e l v e t
Julija Hartig - viool
D a r k V e l v e t - een muzikale autobiografie
Sergei Prokofiev Sonata, op. 115 voor solo viool
Tibor Hartig 'Monolog' voor solo viool (1993)
Calliope Tsoupaki A song for Isidora (2020)
Rudolf Bruči ‘Guslarska' voor solo viool (1993)
Florian Magnus Maier 'The Music of Erich Zann' voor solo viool en electronica (2022)
Dat Julija Hartig wordt omschreven als ‘een nieuwsgierig violiste met lef’ is niet verwonderlijk. Naast haar orkest- en kamermuziekactiviteiten nam haar leven tijdens Covid een wending, toen ze besloot een solo-cd op te nemen. Het resultaat was ‘D a r k V e l v e t’, een muzikale autobiografie in 2022. Met deze bijzondere cd won ze een Edison Klassiek 2023 in de categorie Nieuwkomer National. Vanochtend speelt ze een aantal werken van deze cd, aangevuld met Prokofievs Sonate voor solo viool.
-
In 2022 maakte violiste Julija Hartig een droom waar en bracht een solo-cd uit met 10 voor haar geschreven werken. ‘D a r k V e l v e t’ is een diep persoonlijk album, niet voor niets is de ondertitel ‘Een autobiografie in muziek’. Zelf zegt ze over de cd:
"Voor mij staat ‘D a r k V e l v e t’ synoniem voor het geluid vóór de muziek [...] Van jongs af aan, door het feit dat mijn vader cellist/componist was, was ik getuige van het creatieve proces en ervoer ik een zeer nauwe samenwerking bij het schrijven van stukken voor mijn instrument, de viool. Later in mijn leven, kwam de verbinding met componisten heel gemakkelijk en natuurlijk door mijn groeiende nieuwsgierigheid en passie voor de taal van de nieuwe muziek. Als resultaat van het wederzijdse begrip en de inspiratie, werden verschillende stukken voor mij geschreven of gearrangeerd. Nu is het moment om enkele aan de wereld te presenteren, ze een 'leven te geven’.”
Julija begint dit concert met het enige stuk dat geen plek op haar cd heeft gekregen: Prokofjevs Sonata voor solo viool. Prokofjev schreef dit werk in 1947 in opdracht van het ministerie van cultuur. Het is geschreven als pedagogisch werk voor getalenteerde vioolstudenten. Geen extreme virtuositeit dus, zeker omdat het in unisono door een groep studenten gespeeld moest kunnen worden. Prokofjev heeft het in die hoedanigheid nooit gehoord, pas in 1959, zes jaar na zijn dood, werd het voor het eerst uitgevoerd.
Over het stuk Monoloog van Julija’s vader Tibor Hartig (1934-2006) zegt Julija: “Het is een beschrijving van een eenzame man, gepreoccupeerd met gedachten over de strijd van de hoop en de onvermijdelijke pijn van het bestaan. Het werd in 1993 geschreven als onderdeel van een recitalprogramma voor mijn postdoctorale studie. Sindsdien speel ik het met veel plezier op het concertpodium.” Hartig ontdekte zijn interesse in componeren zodra hij begon met cellolessen. Hij werd opgeleid in Novi Sad en Belgrado. Hij was solocellist van het orkest van het Servische Nationaal Theater, Philharmonie en kamerorkest in Novi Sad, componeerde een groot aantal werken waaronder balletten, concerten, liederen en kamermuziek, maar was ook een verdienstelijk schilder.
“Calliope is een van de componisten die ik ontmoette kort nadat ik in 1994 naar Nederland verhuisde, en ik had het genoegen haar kamermuziekstukken te spelen in de iconische hedendaagse muzieklocatie 'De IJsbreker' in Amsterdam. Door zeer bijzondere omstandigheden vond het stuk A Song for Isidora, dat Calliope opdroeg ter nagedachtenis aan onze dierbare vriendin Isidora Zebeljan, zijn weg naar mij in de vorm van een bijzonder geschenk. Ik was erg ontroerd door dit gebaar en het geeft mij voldoening om via deze cd de toewijding aan Isidora Zebeljan door te geven.”
Componist Rudolf Bruči (1917-2002) speelde ook een grote rol in het muzikale leven in Novi Sad. Hij richtte niet alleen een operahuis en een symfonieorkest op, hij zorgde ook voor een conservatorium in de stad. Julija: “Ik voelde me vereerd toen professor Bruči mij een verrassingsbezoek bracht, kort na mijn eindexamen aan de Academie voor de Kunsten in Novi Sad. Geïnspireerd door mijn uitvoering van het solostuk ‘Monolog’ van mijn vader, presenteerde Bruči mij een manuscript van het solovioolstuk Guslarska, dat hij voor mij had geschreven. Dit solovioolstuk is gebaseerd op een zeer herkenbaar folklore-element dat wordt gespeeld op de gusle, een archaïsch strijkinstrument met één snaar. De speler, de guslar, wijdde zich aan het reproduceren en componeren van gedichten over helden en historische gebeurtenissen onder begeleiding van dit instrument. Ik speelde de première van dit werk in 2011 in Novi Sad (Servië).”
Julija Hartig en Florian Magnus Maier (1973) kennen elkaar van het conservatorium in Rotterdam, waar ze samen studeerden maar ook een grote vriendschap ontwikkelden. Ze kwamen op het idee voor The Music of Erich Zann naar aanleiding van de hoofdpersoon in het gelijknamig verhaal van H.P. Lovecraft, een gekwelde violist die met zijn krankzinnige vioolspel demonen van buitenaf oproept. Magnus Maier: “Het voelt nu alsof we eindelijk een eeuwenoude kriebel hebben gekregen om onze vele ideeën te concentreren door het prisma van een substantieel solowerk, waarin we nieuwe en opwindende geluiden en technieken voor het instrument mogen onderzoeken, waarbij we wat mogelijk is op een viool tot het uiterste te brengen. We wilden een stuk creëren dat elk publiek, waar dan ook, kan ontroeren en hypnotiseren, en dat op termijn onderdeel kan worden van de vioolliteratuur, op dezelfde manier als mijn andere solostukken de afgelopen jaren hebben gedaan, omdat ze worden opgepikt door virtuoze spelers over de hele wereld.”